Yevropa Ittifoqi Isroil va G’azoda sodir etilgan harbiy jinoyatlar Gaaga sudiga tortilishiga umid qilmoqda. Bunda tashabbusni Xalqaro jinoiy sud (XJS) va uning prokurori Karim Xon qo’lga olishi kutilmoqda.
2021-yilda XJS ning jinoiy yurisdiksiyasi Falastinning G‘azo, G‘arbiy Sohil va Sharqiy Quddus hududlariga ham taalluqli degan qarorga keldi va 2014-yildan beri mintaqadagi ommaviy zo‘ravonliklar yuzasidan rasmiy tergov ochdi.
Bu Xonga ham Falastinda, ham falastinliklar tomonidan sodir etilgan urush jinoyatlarini, jumladan, Xamasning 7 oktabrda Isroilga qonli bostirib kirishi va Isroilning G’azodagi harbiy javobini tekshirish uchun mandat beradi. Prokuror ham isroillik, ham falastinlik qurbonlar uchun adolatni ta’minlash uchun qonunning to’liq kuchidan foydalanishga va’da berdi.
Biroq, Xonning mandatini bekor qilishga urinishlar tergovni to’xtatib qo’yish va aybdorlarni jazosiz qoldirish bilan tahdid qiladi.
Isroil sud ishtirokchisi emas. Bosh vazir Benyamin Netanyaxu falastinliklarning o’ldirilishi bo’yicha tergovni “sof antisemitizm” deb atagan holda sud ishiga putur yetkazishga harakat qilib keladi. AQSh, shuningdek, XJS ning qonuniyligini rad etadi.
Qog’ozda sudning kuchli tarafdori bo’lgan Yevropa Ittifoqi ham blokning Isroil-Falastin mojarosi bo’yicha qarama-qarshi pozitsiyasi tufayli o’z saflarida XJS boshchiligidagi tergovga qarshilik ko’rsatishi mumkin.
Garchi Yevropa Ittifoqining barcha davlatlari Xalqaro Jinoyat Sudining aʼzosi boʻlsa-da, ulardan beshtasi – Avstriya, Chexiya, Germaniya, Vengriya va Litva – Falastin davlatchiligining yoʻqligi va sudning siyosiylashuvidan xavotir bildirgan holda, XJS ning Falastin ustidan yurisdiksiyasini rad etishdi.
A’zo davlatlar vetosi tergovning amalga oshirilishiga to’sqinlik qilishi va badallar hisobiga moliyalashtiriladigan sudni zarur resurslarsiz qoldirishi mumkin.
