Жамиятда қонунларга ҳурмат ва итоат ҳиссини қарор топтириш, шахс ҳуқуқи ва манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш, жиноятчиликка қарши курашишнинг турли шакллари мавжуд. Улар орасида энг самаралиси, шубҳасиз, содир этилган ҳар бир ҳуқуқбузарликка нисбатан жазо муқаррарлигини таъминлаш ҳисобланади. Бу ҳақда гап кетганда кўз олдимизда энг аввало жиноят ишлари бўйича судлар гавдаланади. Жиноят ишлари бўйича Сурхондарё вилояти суди раиси Ҳамидулло ҚУДРАТОВ билан суд амалиётидаги янгиликлар, судларнинг одил судловни амалга ошириш, қонунийликни таъминлашдаги роли ва аҳамияти ҳақида суҳбатлашдик.

Мамлакатимиз суд-ҳуқуқ тизимида босқичма-босқич амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотларнинг устувор йўналиши сифатида жиноят қонунчилигини такомиллаштириш, жазоларни либераллаштиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бу борадаги саъй-ҳаракатларнинг мантиқий давоми сифатида жорий йилнинг 11 августидан кучга кирган «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонунга мувофиқ Жиноят ва Жиноят-ижроия ­кодексларига озодликни чеклаш тариқасидаги янги жазо тури киритилди.

Марказий Осиё турли маданиятларнинг ўзаро тўқнашуви, таъсири ва бойишига имконият яратган ҳудудлардан ҳисобланади. Шарқни Ғарб билан бирлаштириб турган Буюк ипак йўлининг Марказий Осиёдан ўтгани бунинг учун қулай шароит яратган.

Йигирма олти йилдирки, юртимиздаги энг яхши анъаналардан бири Тил байрамидир. ­Байрам муносабати билан «Давлат тили ҳақида»ги қонуннинг мазмун-моҳияти, ижтимоий ҳаётимиздаги ўрни ҳамда мазкур қонун талабларини тўлиқ бажариш юзасидан фикр-мулоҳазалар ўртага ташланади, шунингдек, уларнинг ечими бўйича турли тавсиялар берилади. Назаримизда, ҳуқуқ-тартибот органлари фаолиятида қўлланадиган сўз ва иборалар, ҳуқу­қий ­атама-терминлар хусусида ҳам атрофлича фикр юритиш, айниқса, қўлланаётган термин­ларнинг тўғри ёзилиши – имлоси бўйича конкрет қоидаларни ишлаб чиқиш вақти келган.

Тамаддунлар туташган, Машриқу Мағрибни боғлаган Марказий Осиё ҳудудида қадимдан илм-фан, маданият­ кенг ривож топган. Мана шу муқаддас­ маконда яшаб ижод қилган буюк аждодларимизнинг инсониятга қолдир­ган бебаҳо илмий, маънавий мероси халқимизнинг дунё тамаддунида тутган ўрнини белгилаб беради. Шу маънода истиқлол йилларида тарихимиз, аждодларимиз меросини теранроқ ўрганиш, ёш авлодни миллий қадрият ва бой тарихий меросимизга чуқур ҳурмат руҳида тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Мамлакатимизда хусусий мулк, кичик бизнес ва тадбиркорликни ривожлантириш, бу йўлдаги тўсиқ ва ғовларни бартараф этиш мақсадида узоқни кўзлаб олиб ­борилаётган сиёсат натижасида мазкур соҳа миллий иқтисодиётимизнинг чинакам таянчига айланди. Давлат органларининг хусусий тадбиркорлик субъектлари фаолиятига аралашувини чеклашга доир изчил чоралар кўрилиб, ­иқтисодий ислоҳотларнинг меъёрий-ҳуқуқий базасини такомиллаштириш орқали ишбилармонлик ­ташаббусларини қўллаб-қувватлаш бўйича кенг кўламли имтиёз ва преференциялар тизими яратилгани бу жараёнда муҳим аҳамият касб этмоқда.

Мустақиллик йилларида мамлакатимизда Президентимиз раҳнамолигида ҳуқуқий демократик давлат ва эркин фуқаролик жамияти барпо этиш йўлида улкан муваффақиятларга эришилди. Буни суд-ҳуқуқ тизимида қўлга киритилган натижалар мисолида ҳам кўриш мумкин. Хусусан, одил судлов институтини шакллантириш борасида олиб борилаётган кенг кўламли саъй-ҳаракатларга эътибор қаратарканмиз, ­дунёнинг бирон бир давлатида бунчалик қисқа даврда демократик андозаларга мос келадиган суд тизими шакллантирилмаганига амин бўламиз.

Конституциямизнинг 36-моддасида ҳар бир шахс мулкдор бўлишга ҳақли экани, 53-моддасида хусусий мулк бошқа мулк шакллари каби дахлсиз ва давлат ҳимоясида экани, 54-моддасида эса мулкдор мулкига ўз хоҳишича эгалик қилиши, ундан фойдаланиши ва уни тасарруф этиши белгилаб қўйилган. Ушбу кафолатлар фуқаролар ўртасида мулкий муносабатларнинг кўпайишига, бу эса нотариал тасдиқланиши лозим бўлган битимларни тузишга олиб келади.

Бердиқул бобо (исмлар ўзгартирилган) эрталабгача мижжа қоқмади. Чунки чевараси Довудбекнинг ногирон туғилганидан эсанкираб қолган эди. Шу боис уч-тўрт кундан буён кўнгли ғаш, ётиш-туришида ҳаловат йўқ эди.

Фараз қилайлик, бошингизга бир иш тушди. Муаммо фақатгина суд тартибида ҳал қилиниши мумкин. Дейлик, ишингиз фуқаролик процессига оид. Бундай вазиятда фуқаролик ишлари бўйича туманлараро, туман (шаҳар) судига ­мурожаат қилиш ва иш қўзғатиш йўл-йўриғини билишингиз керак бўлади.